مسعود محمدبیگی
لیف ابریشم از پیله کرم ابریشم به دست می‌آید. الیاف ابریشم به صورت شگفت‌آوری قوی و بسیار انعطاف‌پذیر است. فرش ابریشم ظرافت و زیبایی منحصر به فردی به خانه می‌بخشد. به دلیل ماهیت ظریف این الیاف، شست‌وشوی فرش ابریشم نیاز به روش‌هایی متفاوت با فرش‌های معمولی دارد.
فرش‌های ابریشم بسیار صاف و سبک وزن و ظریف است. شست‌وشوی فرش ابریشم به آسانی شست‌وشوی فرش‌هایی با الیاف دیگر نیست. دلیل آن، نحوه‌ی پیوند رنگ‌دانه یا لیف ابریشم است. در قالی‌های لیف پشم گوسفند، بین رنگ‌دانه و لیف، پیوندی کئووالانسی برقرار می‌شود؛ اما در لیف ابریشم، رنگ‌دانه بین خلل و فرج میکروسکوپی لیف گیر می‌افتد؛ لذا مواد شوینده‌ای که قالی‌شویی‌های عمومی استفاده می‌کنند، اغلب مناسب قالی‌های ماشینی است و به هیچ وجه مناسب لیف ابریشم رنگ شده نیست.
از مسائل فنی که بگذریم، مسئله‌ای که مشتریان اغلب با آن مواجه می‌شوند، نحوه‌ی برطرف کردن لکه‌هایی است که روی فرش ابریشم ایجاد می‌شود. این لکه‌ها عموما حاصل مواد خوراکی موجود در خانه از قبیل آب، چای، قهوه و نوشیدنی‌هایی همچون سودا و نوشیدنی‌های الکلی.
روش برطرف کردن این لکه‌ها، بسیار ساده است. بدین نحو که شما باید رطوبت ایجاد شده روی فرش را تا جای ممکن بردارید، بدون اینکه سایشی ایجاد کنید. مثلا بسته به میزان رطوبت ایجاد شده، دستمال نخی روی رطوبت قرار دهید و بدون حرکت دادن دستمال، اجازه دهید رطوبت قالی به دستمال منتقل شود و این کار را تا زمانی ادامه دهید تا دیگر دستمال خشک قادر به جذب رطوبت چندانی نباشد. سپس بهترین ماده برای جذب باقی مانده رطوبت، نمک است که همواره در خانه یافت می‌شود. نمک را روی محل مرطوب بریزید و آن را رها کنید تا رطوبت باقی مانده را جذب خود کند.
اگر نمک به سرعت خیس شد، معلوم است که هنوز رطوبت در خور توجهی در قالی باقی مانده است و باید با جاروبرقی نمک مرطوب را از روی قالی بردارید و عمل فوق را دوباره تکرار کنید. با این روش هیچ صدمه‌ای به قالی ابریشمی شما وارد نمی‌شود.
یادمان باشد به هیچ وجه پارچه را روی قالی نکشیم. فقط آن را روی منطقه مرطوب قرار دهیم و برداریم. با این حال، قطعا جای لکه روی فرش باقی مانده است؛ اما جای نگرانی نیست. چون لکه‌ای که مشاهده می‌شود ناشی از ماده رنگی نیست؛ بلکه به علت تغییر خواب الیاف ابریشم است. چنانکه گذشت، لیف ابریشم بسیار نرم و انعطاف‌پذیر است و رطوبت مذکور باعث تغییر خواب الیاف شده است. با توجه به نحوه ارتباط رنگ‌دانه و لیف ابریشم رنگی، پدیده‌ای بسیار جالب در قالی به وجود می‌آید که لیف ابریشم در هر خوابی به رنگی خاص جلوه می‌کند؛ و اگر همه لیف‌ها در یک ردیف و یک خواب نباشند، گویی قالی دارای طیفی از رنگ‌ها است. این پدیده باعث می‌شود رنگ منطقه مرطوب به رنگ دیگر دیده شود.
در ضمن حتی اگر لکه، رنگ یا اثری هم باقی گذاشته باشد؛ باز جای نگرانی نیست. چون رنگ مذکور قدرت و زمان لازم برای نفوذ به عمق لیف را ندارد و رنگی سطحی است که با شست‌وشوی مناسب از بین خواهد رفت.
یادمان باشد که شست‌وشوی قالی ابریشم کار هر قالی‌شویی نیست و برای شست‌وشوی قالی خود حتما از خبره‌های این حرفه مشاوره بگیرید؛ چراکه ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری به قالی باارزش شما وارد شود.
تذکر آخر اینکه پاک‌کننده‌های شیمیایی یا از بین‌برنده‌های لکه، نباید برای شست‌وشوی فرش ابریشم استفاده شوند.
